Қаржыгерлер 2025 жылы Қазақстандағы инфляция мен теңге бағамына болжам жасады.

Нұр-Сұлтан. 17 желтоқсан. KAZAKHSTAN TODAY - 2025 жылдың негізгі макроэкономикалық шақырулары туралы Қазақстанның қаржыгерлер ассоциациясының аналитиктері айтып берді.

Сарапшылардың болжамы бойынша, 2025 жылы Қазақстан үшін ең маңызды қауіп шикізат бағасының одан әрі төмендеуі болуы мүмкін. Бұл АҚШ-та сланцевой мұнай өндірудің күтілетін артуымен, ОПЕК+ ұйымының қазіргі бағаларға көбірек төзімділігімен (бірқатар шектеулер 2025 жылдың бірінші тоқсанында аяқталады) байланысты. Мұндай сценарий экономика өсімі, сауда балансы, ағымдағы шот, бюджетке және Ұлттық қорға түсімдер, ұлттық валютаның бағамы, инфляция сияқты негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерге теріс әсер етіп, Қазақстан экономикасының әртараптандыру және халықтың әл-ауқатын жақсарту жөніндегі күштерін айтарлықтай қиындатуы мүмкін.

Мұнай өндірудің стагнациясы мен шикізат бағаларының төмендеуінің фонында биылғы экономикалық өсім өткен жылғы 5,1%-дық көрсеткіштен және 6%-дық мақсатты деңгейден айтарлықтай төмен болады. Дегенмен, биылғы ЖІӨ 4%-дан (қаңтар-қыркүйек 4,1%) асып кетуі мүмкін, бұл сауда, байланыс, көлік, құрылыс және ауыл шаруашылығында (6%-дан жоғары) өсім есебінен, соның ішінде Ұлттық қордан қосымша трансферттер есебінен қолдау табады.

Алайда шикізат өндірудің жоспарланған артуы (97,2 млн тоннаға дейін), ірі инфрақұрылымдық жобалардың іске асырылуы және жоғары бюджет шығындары (2025 жылы 33,5 трлн теңге) шикізат бағаларының төмендігі мен жоғары пайыздық мөлшерлемелердің теріс әсерін басып өтуі мүмкін. Қаржы нарығы сарапшылары 2025 жылы ЖІӨ-нің 4,4%-ға өсуін күтуде.

Теңге курсы 2024 жылдың соңында екі таңбалы төмендеумен аяқталып, 2025 жылы қысым altında қалуы мүмкін, деп есептейді аналитиктер.

2023 жылдың қорытындысы бойынша (1,7% өсім) ұлттық валютаның доллармен курсы 2024 жылдың соңында 10%-дан астам төмендеуі мүмкін, бұл ішкі валютаға деген сұраныстың ұсыныстан едәуір артуымен байланысты.

2025 жылы USDKZT курсы 545,2 теңгеге дейін (+6% қазіргі мәнге) көтерілуі мүмкін. Теңгеге қысым шикізат бағаларының төмендігі, ОПЕК+ келісімін орындау қажеттілігіне байланысты мұнай өндірудің азаюы, Қазақстан шикізатын тұтынушылар (Қытай мен Еуропа Одағы) арасындағы экономикалық өсімнің баяулауы, инвестициялық жобалардың жүзеге асырылуына байланысты импорттың өсуі, курс бойынша күтулердің нашарлауы, аймақтағы геосаяси жағдайдың күрделілігі және инвесторлардың қауіптен қашуы әсер етуі мүмкін.

Сарапшылардың пікірінше, инфляциямен күрес 2025 жылы күн тәртібінде қалуы мүмкін.

2024 жылдың қорытындысы бойынша РК-да инфляция жаңартылған НБРК болжамының жоғарғы шегіне (8-9%) жақын болуы мүмкін (егер желтоқсандағы айлық ИПЦ 0,9% болса, жылдық көрсеткіш 8,7% деңгейінде қалыптасады).

Әлсіреген курс, бюджеттік ынталандыру саясаты, ақылы қызметтердегі реформалар, тауарлардың ұсыныс жағындағы кейбір ішкі экономикалық қиындықтар және инфляциялық күтілімдердің артуы ИПЦ-нің 5%-дық мақсатты деңгейіне қайтып оралуына кедергі келтіреді. Қаржы нарығы сарапшыларының болжамы бойынша, 2025 жылдың желтоқсанында инфляция 9,5% болады.

Сарапшылар ақша-кредит жағдайларының қатал болуын сақтайтынын атап өтеді. Негізгі ставканың деңгейі 2024 жылдың соңында 2024 жылдың қаңтарындағы мәніне оралады (яғни, жыл бойындағы барлық төмендеу қарашада 100 б.п. ставкасының арттыруымен өтеледі).

Сонымен қатар, экономиканың жоғары инфляциялық тәуекелдері елде қатал монетарлық жағдайларды ұзақ ұстап тұруды талап етуі мүмкін: бір жылдан кейін негізгі ставка 14,25% деңгейінде болжанады (-100 б.п. қазіргі мәннен).

Осылайша, экономиканың нақты пайыздық ставкасы 6,85%-дан 4,75%-ға дейін төмендеуі мүмкін, бұл теңгелік активтердің тартымдылығына және ұлттық валютаның курсына теріс әсер етеді.

Сонымен қатар, АФК мәліметтері бойынша, корпоративтік кредиттеу баяулауы мүмкін. Жоғары инфляция мен негізгі ставка жаңа корпоративтік несиелерді беру динамикасына теріс әсер етіп, 2025 жылы кәсіпкерлерге жаңа несиелерді жыл сайын "кемінде 20%-ға" арттыру жөніндегі қойылған міндетті орындауды қиындатады.

Розничное кредитование саласында жалпы қарыз (ипотека бойынша ЖІӨ-ге 4,4%, тұтынушылық несиелер бойынша 9,8%) салыстырмалы түрде аз, бәсекелестік жоғары, бөліп төлеу танымал, жалақының жоғары өсуі (+11,3% жыл басынан бері) тауарлар мен қызметтердің қымбаттауы, жаңа клиенттердің тартылу баяулауы (несие алушылардың саны мен жұмыспен қамтылған халықтың санының арақатынасы - 88%) және реттеудің күшеюі сияқты факторларды теңгеретін болады.