Алматыда қызу пікірталас: тасымалдаушылардың шығындарын субсидиялау мәселесі.

Бірінші кезекте, маршрут құнын анықтау формуласының нақтылануы маңызды өзгерістердің бірі болып табылады. Жаңа редакцияда шығын коэффициентін екі құрамдас бөлікте белгілеу ұсынылады: базалық және үстеме. Базалық коэффициент 10% (автордың ескертпесі – бұрынғы 20% орнына) қалалық және қала маңы маршруттарын қызмет көрсету шығындарының нақты сомасынан белгіленеді. Бұрын субсидияларды есептеу жолаушылардың санына негізделіп, Оңай жүйесі арқылы төлем жасауды ескеріп жүргізілді. Дегенмен, жолаушылардың жартысы жолақысын төлемейді, бұл нақты есептеуді қиындатады. Сондықтан жаңа формула бойынша есептеулер маршруттың әрбір километрі үшін жүргізіледі. Сонымен қатар, жылжымалы құрамның параметрлерін жақсарту үшін 5% көлемінде қосымша үстеме және электр қуатымен жүретін көліктерді пайдаланған жағдайда жылжымалы құрамның есептік шығындарынан 2% көлемінде ынталандырушы үстеме қарастырылған.

Көлік құралдарының пайдалану мерзімі бойынша субсидиялау жүйесінде де өзгерістер енгізілуде. Бір жылдан кем – 5 пайыз. Ал бұрын 10% болатын. Бір жылдан жеті жылға дейінгі көлік құралдары үшін өтемақы бұрынғы деңгейде – 15% қалады, ал жеті жылдан асқан көлік құралдары үшін субсидия болмайды. Бұл шешім тасымалдаушыларды жылжымалы құрамды жаңартуға ынталандыру және ескірген автокөліктерді пайдалануды азайтуға бағытталған, деп санайды мемлекеттік органның өкілдері. Сонымен қатар, ай сайынғы субсидияны қалыптастыру тәртібі нақтыланды. Ол маршруттағы күндер санына, күнделікті айналым санына және есептік жылдағы маршруттың ұзындығына байланысты болады.

Жолаушылар тасымалдаушыларына ынталандырулармен қатар, міндетті шарттарды орындамау үшін айыппұл санкциялары да қарастырылған. Диспетчерлік ұйым рейстердің орындалу сапасын екі критерий бойынша бағалайтын болады: маршруттың барлық аялдамаларын (сұрау бойынша аялдамалардан басқа) міндетті түрде тоқтау және бастапқы және соңғы аялдамалардағы уақыт шеңберін сақтау (кестеден 5 минуттан ерте және 30 минуттан кеш емес). Егер кем дегенде бір критерий орындалмаса, рейс субсидияланатын рейстер санына есептелмейді.

Тағы бір өзгеріс – 2026 жылдың 1 қаңтарынан дизельді қозғалтқыштары бар автобустар, ал 2027 жылдың 1 қаңтарынан газбен жүретін көліктер субсидияланбайды. Қала маңы және таулы маршруттарды қоспағанда. Нормаларды енгізу үшін ешқандай өтпелі кезең қарастырылмаған.

Қазақстан Республикасы Автокөлікшілер Одағының бас директоры Сабит Аманбаев жаңа шарттар бойынша алаңдаушылығын білдірді. Ол мемлекет осылайша жеке компанияларға қолайсыз жағдайлар жасап, оларды жолаушылар тасымалы нарығынан ығыстыруы мүмкін деп есептейді.

Кәсіпкерлер, тасымалдаушылар үшін ережелерді өзгерту кезінде көлік ассоциацияларының өкілдері де тартылуы тиіс деп санайды. Жаңашылдықтар барлық тараптардың мүдделерін ескеріп, жеке компаниялардың қалыпты жұмыс істеуі үшін оңтайлы болуы керек.

Яғни, жаңашылдықтарды талқылау конференция қатысушылары арасында қызу пікірталас тудырды.